Ung thư đại trực tràng ngày càng gia tăng

BVK - Ung thư đại trực tràng thường gặp ở những người trên 50 tuổi, tuy nhiên tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng trong nhiều năm gần đây tăng nhanh ở giới trẻ., tại Bệnh viện K căn bệnh này đã được chẩn đoán ở cả những bệnh nhân 20 tuổi. Theo số liệu WHO 2018, ung thư đại trực tràng là ung thư phổ biến hàng thứ 5 tại Việt Nam sau ung thư gan, phổi, dạ dày, vú. Mỗi năm ghi nhận gần 15.000 ca mắc mới, tỉ lệ 13,4/100.000 dân, và khoảng hơn 7000 ca tử vong.

Các khối u đại trực tràng ở bệnh nhân trẻ có tốc độ phát triển nhanh hơn những người lớn tuổi và thường được phát hiện ở giai đoạn muộn hơn. Ung thư đại trực tràng có thể phòng ngừa và phát hiện sớm, ở giai đoạn đầu tỉ lệ sống sau 5 năm lên tới 90%; dưới 10% bệnh nhân phát hiện ở giai đoạn muộn sống quá 5 năm. 

Ung thư đại trực tràng ảnh hưởng đến ruột già, chủ yếu là đại tràng và trực tràng. Những khối u thường phát triển từ những khối polyp tiền ung thư.Triệu chứng ung thư đại trực tràng

Triệu chứng:

- Chảy máu hậu môn

- Máu trong phân

- Thay đổi thói quen đại tiện ít nhất 3 tuần.

- Sụt cân không rõ lý do

- Mệt mỏi, kiệt sức không rõ nguyên nhân

- Đau bụng

Hầu hết các ca mắc thường không có nguyên nhân rõ ràng, tuy nhiên những trường hợp sau có nguy cơ cao hơn:

- Ngoài 50 tuổi

- Gia đình có tiền sử bị bệnh này

- Có tiền sử polyp đại tràng

- Đã từng mắc chứng viêm ruột

- Có lối sống không lành mạnh

Các phương pháp điều trị ung thư ruột chủ yếu gồm phẫu thuật, hóa trị và xạ trị.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân dẫn đến thực trạng này phần lớn do sinh hoạt, thói quen ăn uống. Tại hội thảo ung thư Việt Pháp lần thứ 3 đang diễn ra tại Hà Nội, chủ đề được trao đổi xuyên suốt trong 3 ngày là về ung thư đại trực tràng và các khối u hệ thần kinh trung ương.

Theo GS Trần Văn Thuấn, Giám đốc Bệnh viện K, trong những năm qua, ung thư đại trực tràng là một trong những ung thư phổ biến nhất trên thế giới và tại Việt Nam. Trên thế giới, mỗi năm có 8 triệu ca mắc mới loại ung thư này, trong đó có hơn 860.000 ca tử vong và con số này đang không ngừng tăng. Trong đó các quốc gia châu Á chiếm 51,3% tổng số ca mắc trên toàn cầu.

TS Nguyễn Tiến Quang, Phó giám đốc Bệnh viện K cho biết, tại Việt Nam, năm 2000, số ca mắc mới ung thư đại trực tràng ở cả 2 giới là 5.400 ca, đến năm 2010 là hơn 13.000 ca và đến năm 2018 đã tăng lên gần 15.000 ca, gấp gần 3 lần trong vòng 18 năm, trong đó có gần 9.300 ca tử vong.

TS Nguyễn Tiến Quang, Phó Giám đốc Bệnh viện K 

Tương tự, tỉ lệ mắc/dân số cũng tăng nhanh chóng, năm 2000, tỉ lệ là 11,4/100.000 dân, sau 10 năm, tỉ lệ này tăng gần gấp đôi lên mức 19/100.000 dân và đến 2018, tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng ở nước ta đã lên mức 26,3/100.000 dân, tương đương gần 33.000 người đang phải sống chung với căn bệnh này.

Ung thư đại trực tràng hiện đang xếp thứ 5 trong số các ung thư phổ biến nhất Việt Nam, đứng sau ung thư gan, ung thư phổi, ung thư dạ dày và ung thư vú. Theo dự báo đến 2025, ung thư đại trực tràng sẽ vươn lên hàng thứ 2 ở nam giới và thứ 4 ở nữ giới.

TS Quang cho biết, sở dĩ ung thư đại trực tràng ở nước ta cũng như nhiều nước đang phát triển tăng nhanh do liên quan trực tiếp đến lối sống, chế độ ăn. Người dân dần thích nghi với lối sống của phương Tây, trong đó béo phì, ít vận động, tiêu thụ nhiều thịt đỏ, ăn ít trái cây và rau xanh, nạp nhiều chất béo, thức ăn nhanh, uống nhiều rượu, hút thuốc lá... là những yếu tố nguy cơ gia tăng tỉ lệ mắc bệnh.

Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc ung thư đại trực tràng

Bằng chứng, 57% người trưởng thành tại nước ta ăn thiếu rau và trái cây so với khuyến nghị của WHO, trong khi ăn nhiều thịt; một nửa nam giới uống rượu bia ở mức nguy hại; béo phì tăng nhanh từ 12% năm 2010 lên 17,5% năm 2015; Việt Nam nằm trong top 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới...

Ngoài lối sống, ung thư đại trực tràng có liên quan đến yếu tố tuổi tác và di truyền, tuy nhiên số ca liên quan đến di truyền chỉ chiếm 3-5%.

Từ thực tế điều trị, TS.BS Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại bụng I, Bệnh viện K cho biết, ung thư đại trực tràng nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm, tỉ lệ sống sau 5 năm lên tới trên 90%, tuy nhiên có tới 70-80% bệnh nhân ung thư đại trực tràng ở nước ta được phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, chủ yếu là giai đoạn 3-4 nên điều trị gặp nhiều hạn chế.

TS Phạm Văn Bình cho biết, có tới 70-80% bệnh nhân ung thư đại trực tràng ở Việt Nam được phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Hiện tại, mỗi ngày Bệnh viện K phẫu thuật 12 đến 16 ca ung thư đại trực tràng, tương đương mỗi năm từ 4.000 – 5.000 ca.

Theo TS Bình, ở giai đoạn sớm, ung thư đại trực tràng thường không có biểu hiện rõ ràng khiến người bệnh chủ quan, lầm tưởng với nhiều bệnh lý đường tiêu hoá khác.

Tuy nhiên khi có những triệu chứng sau, cần đặc biệt lưu ý đến ung thư đại trực tràng:

- Rối loạn tiêu hoá: Ban đầu có thể là ợ chua, sau là đau tức vùng bụng, co thắt dạ dày trước hoặc sau khi ăn.

- Táo bón: Nếu đi ngoài ít hơn 3 lần/tuần nên chú ý theo dõi.

- Đi ngoài phân nhỏ, phân dẹt: Có nguy cơ ruột gặp phải những vật cản như các khối u, polyp to khiến hình dạng và kích thước phân thay đổi.

- Đi ngoài ra máu: Đây là triệu chứng khá phổ biến ở các bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Nguyên do khối u trong lòng ruột gây chảy máu.

- Giảm cân bất thường, mệt mỏi: Hầu hết các trường hợp mắc ung thư đều có dấu hiệu giảm cân nhanh và nhiều trong thời gian ngắn dù không ăn kiêng hay tập luyện gì gắng sức.